Κυριακή 4 Μαΐου 2014

Ψυχογράφημα 3

Αυτοί που μ'εκαναν να είμαι αυτό που είμαι. 
Σπουδή 
σε τρεις 
παλμούς

 

Κεφάλαιο Τρίτο

 

"Υποφέροντας κοινότοπα: Louis CK"

Ξεκινώ με το πώς ξεκίνησε. Είναι μια εικόνα. Ονείρου ή πραγματικότητας, δεν έχει σημασία. Άλλωστε τώρα θα μιλήσω για το παρόν. Και διανύω μια περίοδο που αυτά τα δύο είναι τόσο εξαρτημένα το ένα από το άλλο, που αδυνατώ να πιστέψω απόλυτα στο ένα δίχως να -σχεδόν- επιβάλλω στο άλλο να εισχωρήσει μέσα του και να το αναμορφώσει. Μπορεί να το έκανα πάντα. Απλά τώρα ίσως ήρθε η ώρα να το καταλάβω.
Τρέχω λοιπόν λαχανιασμένα στην άκρη ενός δρόμου που ελαφρώς ανηφορίζει. Πού και πού κανά αμάξι περνά δίπλα μου. Ο ουρανός είναι πεντακάθαρος. Δεξιά κι αριστερά απλώνονται χωράφια με σταφύλια που τώρα ξεκινούν να πετάνε τα πρώτα τους φύλλα, απολαμβάνοντας τη θαλπωρή του τόσο καθαρού ήλιου της Νότιας Γαλλίας. Ο ιδρώτας αρχίζει να ξεφυτρώνει με μανία απ'το κεφάλι μου, δροσίζοντας αρχικά τα μαλιά μου, πριν κατακτήσει άναρχα το πρόσωπό μου. Δεκάδες σταγόνες κυλάνε από το μέτωπο κατεβαίνοντας προς τα κάτω, ακολουθώντας η κάθεμια τη δική της διαδρομή. Κάποιες καταλήγουν στα χείλη μου. Κάποιες σκάνε κάτω, μπροστά απ'τα πράσινα παπούτσια μου, σκουραίνοντας το δρόμο. Ακούω, ξανά και ξανά, ένα απόσπασμα αυτού εδώ του κομματιού: https://www.youtube.com/watch?v=RemP9c5OvfM . Το απόσπασμα ξεκινάει λίγο πριν το 5:49 και απλώνεται για 3-4 λεπτά ακόμη. Ξανά και ξανά. Ξανά και ξανά. Λαχανιασμένος όπως είμαι, αρχίζω να κλαίω. Το στόμα μου στραβώνει και τα δάκρυά μου συναντούν τον ιδρώτα μου. Αυτό το περίεργο μείγμα, προσπάθειας κι απογοήτευσης, ελπίδας και πόνου, είναι ό,τι πιο αληθινό μπορώ να προσφέρω σ'αυτό το τοπίο που τόσο αριστοκρατικά με δέχεται κάθε μέρα εδώ και λίγο καιρό. Στα όνειρά μου. Στην καθημερινότητά μου. Αρχίζω να κλαίω γοερά τώρα. Οι άναρθροι ήχοι που το σκάνε απ'το φάρυγγα και τα ρουθούνια μου αρχίζουν να ξεπερνούν σε ένταση το απόσπασμα του κομματιού που ακούω ξανά και ξανά. Με ακούω να κλαίω δυνατά τρέχοντας και λαχανιάζοντας. Τη στιγμή που πρέπει να αποφασίσω αν θα σταματήσω να τρέχω για να με αφήσω να κλάψω ελεύθερα, ή αν θα σταματήσω να κλαίω για να συνεχίσω την ανηφόρα μου, μια λευκή πεταλούδα έρχεται δίπλα στο πρόσωπό μου και πετάει μαζί μου για λίγα δευτερόλεπτα. Μέχρι να γυρίσω έχει χαθεί. Αποφασίζω να τρέξω. Ν'ανηφορίσω. Και ξυπνάω. Απ'το όνειρο ή την πραγματικότητα, σας είπα, δεν έχει σημασία. 

Πάμε όμως πάλι λίγο πίσω. Ακούω λοιπόν αυτό το απόσπασμα του κομματιού. Ξανά και ξανά. Τρέχω λαχανιασμένος σε έναν δρόμο που ανηφορίζει ελαφρά. Κανά αμάξι περνάει δίπλα μου που και που. Ξαφνικά, με βλέπω σχεδόν κάθε βράδι, αγκαλιά με το λάπτοπ μου, να θαυμάζω στο youtube έναν "άνθρωπο που λέει αστεία". Είναι ο Louis CK. Λαχανιασμένος όπως είμαι, αρχίζω και κλαίω. Πριν έρθει μια λευκή πεταλούδα να πετάξει δίπλα μου για λίγα δευτερόλεπτα. Και κάπως έτσι ξεκίνησε. Λοιπόν.

Χιούμορ 
Από μικρός είχα χιούμορ. Αν αυτό σημαίνει ότι είχα μια σχετική ευκολία στο να κάνω τους άλλους να γελούν. Κι αυτό μου επέτρεψε να απολαύσω εκπληχτικές στιγμές παιδικής ηλικίας. Όλα γίνονται απλά όταν, από την ηλικία που μπορείς να επικοινωνήσεις με τον κόσμο μέσω της γλώσσας, είσαι αποδεκτός σε μια ομάδα παιδιών. Αν καταφέρεις μάλιστα να γίνεις και ο τύπος που η παρέα αναζητά ή χρειάζεται, έχεις αρκετές πιθανότητες να εξασφαλίσεις μια νορμάλ ψυχική υγεία για όλη σου τη ζωή. Αν δεν είσαι βλάκας. Δηλαδή ψώνιο. 
Ο καθένας λοιπόν μπαίνει σ'αυτή τη μάχη με όπλα που θα τα χρησιμοποιήσει με λύσσα για να τα καταφέρει. Κάποια παιδιά είναι όμορφα, άλλα αθληταράδες, άλλα έχουν μεγαλύτερο αδερφό που γαμεί και δέρνει. Βέβαια -παρένθεση- υπάρχουν κι αυτά τα παιδιά που είναι πολύ μπροστά από την εποχή τους: διαβαστερά, μελαγχολικά, ανασφαλή ή διστακτικά. Αυτά τα παιδιά συνήθως δεν περνούν ποτέ καλά. Ούτε στα 8, ούτε στα 15. Γιατί ενδιαφέρονται για πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με την "παρέα". Από μικρή ηλικία κατάλαβαν ότι θα είναι για πάντα μόνα τους. Γι'αυτό είναι πολύ μπροστά από την εποχή τους. Όλα όμως τα πράγματα ίσως θέλουν το χρόνο τους. Οι διάνοιες και οι ταλαντούχοι (-χες) δεν το'χουν αυτό το προνόμιο. Δυστυχώς γι'αυτούς (-ες). 
Από την άλλη, οι πρώτοι συνήθως περνούν πολύ καλά. Αλλά επειδή αρκετά συχνά δεν το καταλαβαίνουν και δεν το εκτιμούν, διότι δεν προσπάθησαν καθόλου για να κατακτήσουν ένα χρήσιμο πόστο στην καρδιά μιας παρέας, αυτό τους γλιστρά πολύ γρήγορα μέσα από τα χέρια. Έτσι, όταν τους ξαναβρίσκεις στα 30φεύγα τους, βρίσκονται στο επίπεδο των "μπροστά από την εποχή τους", 20 χρόνια μετά. Μεγάλη καθυστέρηση για να χωνευτεί...
Δεν ανήκα σε καμία από τις δύο κατηγορίες. Δεν ήμουν ούτε όμορφος ούτε αθληταράς, γιατί ήμουν χοντρός. Δεν ήμουν ούτε ταλαντούχος. Δεν είχα ούτε αδέρφια που θα έδερναν όποιον με πείραζε. Είχα όμως χιούμορ. Και πείσμα. Το πρώτο μου εγγυήθηκε την αποδοχή απο οποιαδήποτε παρέα. Και παρέες είχα πολλές παρότι αρκετά ντροπαλός και κλειστός σαν παιδί. Το δεύτερο, το σεβασμό των άλλων: όλοι εντυπωσιάζονται με έναν χοντρό που φτύνει αίμα και δεν τα παρατάει ποτέ. Αυτά τα δύο υπήρξαν τα ανεκτίμητης αξίας διαβατήριά μου. Ή κάπως έτσι.
Κι έτσι ερωτεύτηκα κορίτσια που με παρακάλαγαν να τους κάνω παρέα γιατί τα έκανα να γελούν, αλλά που ούτε καν με είχαν φανταστεί ως υποψήφιο γκόμενό τους. Περηφανευόμουν ότι με καλεί σπίτι της η πιο όμορφη γκόμενα της Γκράβας κι ας ήξερα, κι εγώ και οι άλλοι της παρέας, ότι δεν είχα την παραμικρή ελπίδα να της αγγίξω ούτε καν το χέρι. Περηφανευόμουν για μια κατάκτηση που κατέληγε σε θλίψη.

Στη συνέχεια, αποτέλεσα την επιβεβαίωση, αυτού εδώ:  



"Γαμάει ο CK"
Δε γνωρίζω τίποτα για την ιστορία του stand-up: δε μ'ενδιαφέρει. Έχω θαυμάσει αρκετούς stand-up comedians στα γρήγορα στο youtube κι έχω γελάσει. Κι ως εκεί. Έχω κι έναν φίλο που βγάζει το ψωμί του από αυτό, και που κάποιες φορές μου'χει πει δυο-τρία πράγματα για τεχνικές, punchlines, και κάποια άλλα που δεν τα καταλαβαίνω. Αυτό που καταλαβαίνω καλύτερα όταν πιάνουμε συζήτηση γι'αυτόν, είναι όταν μου επαναλαμβάνει ασταμάτητα αυτό εδώ: "Γαμάει ο CK". Επίσης έχω και μια φίλη που ουσιαστικά μου γνώρισε τον CK κι ασχολείται κι αυτή σοβαρά με το stand-up. Έχω κάνει επίσης κάποιες συζητήσεις μαζί της για διάφορους. Αλλά και πάλι: ως εκεί. Θέλω να πω, απ'όλη αυτή την ιστορία, δεν ανακάλυψα το stand-up, αλλά τον CK. Και δε μ'ενδιαφέρει τίποτε άλλο.

Παρόλα αυτά, τον Louis CK δεν τον αγάπησα επειδή υπήρξε κι αυτός χοντρός. Σιγά τα βούτυρα. Χοντρός ξεχοντρός όλοι στα ίδια σκατά ήμασταν τότε. Δε με νοιάζει καθόλου αν μοιραστήκαμε τις ίδιες εμμονές. Γι'αυτές, βλέπω Εγκογιάν. Και πολύ μου είναι. Αυτό που αγαπώ στον CK είναι το ότι επαναπροσδιόρισε το χιούμορ στο κεφάλι μου. Δηλαδή μου ξεμόνταρε το μυαλό και μου το ξαναμόνταρε. Ξέρετε, η μόνιμη γκρίνια μου από τη στιγμή που ξεκίνησα να ζω στο εξωτερικό είναι ότι ποτέ δε θα μπορέσει κάποιος ξένος να με γνωρίσει πραγματικά γιατί στην ξένη γλώσσα το χιούμορ μου, από προτέρημα γίνεται ελλάτωμα. Κανείς δεν μπορεί να με γνωρίσει πραγματικά αν δεν με ακούσει να λέω "ό,τι σου λέω στη στάση πας και το λες στο λεωφορείο", "ανακάτεψα το σύμπαν" ή "μείνε όπως είσαι μην αλλάξεις ποτέ". Τις σπάνιες φορές που μπορώ να βρεθώ σε μια παρέα ξένων θέλω στο φτερό να πετάξω ατάκα αλλά, 1) χάνω χρόνο για να σκεφτώ πώς μπορώ να την πω όσο καλύτερα γίνεται, και 2) θα την πω -αν την πω- σκατά. Skata δηλαδή. 
Ακόμη, το χιούμορ είναι στο κεφάλι μου ό,τι πιο αγνό και λυτρωτικό μπορώ να ζήσω μέσα στην ημέρα. Γιατί έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: είναι αναρχικής φύσεως. Αρνείται λυσσωδώς να μπει στα χωράφια εγωισμού του καθενός από εμάς. Δηλαδή, δεν παίζει ποτέ να "συναγωνιστώ" με κάποιον στο χιούμορ. Δηλαδή είναι το μοναδικό προτέρημα που δε θα μπει ποτέ σε διαδικασία "σύγκρισης", "απόδειξης" ή "ιεράρχησης". Οι άνθρωποι που έχουν χιούμορ λατρεύουν να ζουν με ανθρώπους που έχουν χιούμορ. Και οι άνθρωποι που δεν έχουν αλλά το εκτιμούν, δε θα μπουν ποτέ στη διαδικασία σύγκρισης, φάση "ο τάδε έχει καλύτερο χιούμορ από την τάδε". Όσοι δεν έχετε χιούμορ ή δεν το εκτιμάτε λοιπόν, δεν ξέρετε τι χάνετε. Είναι σπουδαίο να έρχεσαι σε καθημερνή επαφή με αυτή την αλτρουιστική αύρα δημοκρατίας. Βέβαια, το χιούμορ κρύβει και μια πολύ ύπουλη ρίζα: την ειρωνία. Είναι η στιγμή που από απόλυτα αναρχικής φύσεως, το χιούμορ γίνεται απόλυτα φασιστικής φύσεως.
Ο CK ξεχαρβάλωσε αυτή την "αρχή" στο κεφάλι μου: η ειρωνική επίθεση στα πάντα γίνεται αναρχική αποθέωση του παραλογισμού των προβλημάτων του "μοντέρνου δυτικού ανθρώπου". Κι ο CK, πολύ σημαντικό, μιλά πάντα από τη θέση του εμπλεκόμενου κι όχι του παρατηρητή. Ακόμη κι όταν παρατηρεί, συμμετέχει. Η πράξη του, είναι λοιπόν καθαρά πολιτική. Αγνά πολιτική. Όταν μιλά γι'αυτούς που πάντα υπήρξαν και πάντα θα είναι μόνοι, γιατί όλοι εμείς αποφασίσαμε ότι είναι "άσχημοι", χάνει για απειροελάχιστα κλάσματα του δευτερολέπτου την εκπληχτική του αυτοκυριαρχία, βγαίνει απ'τον ρόλο του: γλείφοντας το πάνω χείλος του. Το κάνει στο 2:50 του πιο πάνω βίντεο, ενώ το τόσο θλιβερό κομμάτι του ξεκινά στο 2:38. Στεναχωριέται με μια απλότητα σχεδόν παιδική. Και τον λατρεύω γιατί διαρκώς καταδιώκει αυτό: προκαλεί και τελικά αναμετράται με σθένος απέναντι σε κάτι που τον νικά διαρκώς: την ηλιθιότητα του υπαρξιακού και κοινότοπου άγχους (του). Η παρένθεση στο "του" δε μπαίνει τυχαία, για τον απλούστατο λόγο του ότι τα "άγχη" τα οποία περιγράφει μέσα από προσωπικές του εμπειρίες είναι αποκρουστικά παγκόσμια. 

Κι έτσι η λατρεία για τις κόρες του μπλέκεται ανατριχιαστικά με ένα αρχαϊκό μίσος για τη ζωή που χάνει εξ'αιτίας τους, η αγάπη και εκτίμηση για τη γυναίκα του μολύνεται από μια ακαταμαχητη αηδία η οποία περιγράφει την ερωτική τους ζωή, η θέλησή του να γίνει "καλύτερος" όπως λέει πνίγεται στην απελπισία που του προκαλεί η εμφάνισή του και οι ασυγκράτητες εμμονές του. 

Δείτε εδώ:

1) Κόρες: 



2) Ερωτική ζωή:




3) Εικόνα του: 


  
Τον Louis CK τον αγαπάω γιατί έκανε καλύτερη τη ζωή μου. Γιατί, τόσο απλά, αν δεν υπήρχε αυτός και το ίντερνετ, η ζωή μου θα'ταν πολύ χειρότερη απ'ό,τι είναι αυτή τη στιγμή. Νιώθω ευγνωμοσύνη όχι γιατί θα γελάσω μαζί του, αλλά γιατί έχει τη μοναδική ικανότητα να με κάνει να "γελάω με συγκίνηση". Κι επειδή, το χιούμορ, χάρη σ'αυτόν, βγήκε από το συρτάρι των "χαρακτηριστικών μου", εκεί δηλαδή που το είχα καταχωρήσει στην αρχειοθήκη του μυαλού μου. Βασικά δε βγήκε απλά: γιαγαντώθηκε σαν τον Χουλκ που σπάζει τα πάντα όσο φουσκώνει τους μυς του και το μέγεθός του. Κι όχι συρτάρια δεν έμειναν όρθια, της πουτάνας έγινε. Η πλάκα είναι ότι αρχικά, αυτή την αλλαγή θέλησα να την ονομάσω για να την καταλάβω. Έλεγα: αυτό που  καταφέρνει πάνω μου είναι κάτι αρκετά σύνθετο που θα μπορούσα να το ονομάσω "καθαρτική υποκειμενική προβολή", "λυτρωτικό καθρέφτη", "απενοχοποιητικη διαδικασία" και άλλα πολλά.  Αρχίδια. Μετά από δεκάδες ώρες που αυτός ο άνθρωπος με συνοδεύει μεταξύ αγρύπνιας και ονείρου κατάλαβα ότι είναι κάτι πολύ πιο απλό: ο CK είναι μαζί μου ως μελαγχολικός κι όχι ως κωμικός. Τίποτα απ'όσα λέει δεν είναι μόνο αστεία. Τίποτα απ'όσα περιγράφει δεν είναι μόνο ευχάριστα. Και ποτέ το πρόσωπό του δε γελά με την ψυχή του. 
Ο CK με καθορίζει σε σημείο συγκίνησης γιατί δεν αρκείται στο να μου δώσει τη χιουμοριστική οπτική της σκηνής που περιγράφει, αλλά πασχίζει έτσι ώστε κάθε του αστείο να αποτελεί μια κραυγή απορίας για τον σύγχρονο άνθρωπο ο οποίος τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς τον αφανισμό του, εντελώς αποπροσανατολισμένος. Αποθεώνοντας τη σκληρή κριτική για τα πάντα, ο CK βάζει τον εαυτό του στη μηχανή του κιμά που ο ίδιος δημιούργησε, θεωρώντας την πράξη του αυτή, όχι θυσία, αλλά κοινοτοπία.

Το χαρακτηριστικό του αριστούργημα πάνω σε αυτό που μόλις προσπάθησα να περιγράψω, είναι τούτο εδώ: 



Το να υποφέρεις κοινότοπα λοιπόν κάνοντας χιούμορ είναι κάτι που μόνον αυτός με έπεισε ότι υπάρχει. Κι αυτό με βοηθά να προχωράω. Γιατί ό,τι κι αν μου γαμάει τη ζωή αυτή τη στιγμή, δεν είναι παρά μια χιουμοριστική κοινοτοπία. Και γιατί ίσως τελικά, το αγνό χιούμορ δεν είναι παρά το σύμπτωμα μιας μη αναστρέψιμης πίκρας.
Η εικόνα ξανάρχεται. Τρέχω ανεβαίνοντας μια ανηφόρα. Λαχανιασμένος όπως έιμαι κοιτάζω κάτω. Σταγόνες σκάνε στην άσφαλτο και τη σκουραίνουν. Είναι απ'την προσπάθεια ή απ'την απογοήτευση; Σας είπα, λίγη σημασία έχει...



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου